Hatay Ovakent Özbek Ağzında İsimden Fiil ve Fiilden Fiil Yapım Ekleri
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.10445779Anahtar Kelimeler:
Ovakent Özbek ağzı, ağız araştırmaları, yapım ekiÖzet
Her ölçünlü dil özel konuşma biçimleri olan bir bölgenin ağzına dayanır. Ağızlar toplumun sözlü kültürünü ve dilini yansıtmaktadır. Teknoloji çağının etkisi, kitle iletişim araçlarının yaygınlaşması ve eğitim seviyesinin yükselmesinden kaynaklı olarak Anadolu ağızları yok olma tehlikesi ile karşı karşıyadır. Bu çalışmada Ovakent’e yerleştirilen Özbekler hakkında kısa bilgi verildikten sonra bir yapım ekleriyle ilgili çalışmalara değinildi. Daha sonra derleme metinlerinden hareketle yapım ekleri tespit edildi ve sonuç bölümünde bu ekler tablo halinde gösterildi.
Türkçede yapım ekleri konusunda Türkologların farklı sınıflandırmaları olsa da bu ekler, isim ve fiil kök ve gövdelerine gelerek onlardan yeni anlamlı kelimeler türetirler. Ovakent Özbek ağzında kullanılan yapım eklerin Türkiye Türkçesi ve standart Özbek Türkçesi ile aynı kullanımına sahip yönleri ve farklılık gösteren yönleri de araştırmada tespit edilmiştir. Ovakent Özbek ağzında Kıpçak Türkçesinde kullanılan -bi olumsuzluk eki de görülür. Aynı zamanda yapılan incelemelerde yapım eklerinde kullanılan unsurların Standart Özbek Türkçesinde kullanılan eklere değil Türkiye Türkçesinde kullanılan eklerle daha çok benzerlik gösterdiği tespit edilmiştir.
Referanslar
Başdaş, Cahit (2011). Türkçede Eklerin Hiyerarşisi ve Ara Ekler. Seminerler/Muğla.
Bayraktar, Nesrin (2018). Türkçede Fiilimsiler, Ankara: TDK Yayınları.
Coşkun, Volkan (2000). Özbek Türkçesi Grameri, Ankara: TDK Yayınları.
Delice, H. İbrahim (2000). “Türk Dilinde İşlevsel Ek Tasnifi Denemesi”, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 24, s. 221-235.
Ergin, Muharrem (2013). Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Bayrak Yayınları
Göçmez, Ensar ( 2008). Afganistan’dan Gelen Göçmen Özbekler’in Sosyo-Kültürel ve Dini Hayatları Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma (Hatay İli Ovakent Beldesi Örneği), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.
Hacıeminoğlu, Necmettin (1992). Türk Dilinde Yapı Bakımından Fiiller, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları..
Korkmaz, Zeynep (2007). Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi), TDK Yayınları, Ankara,
Timurtaş, Faruk Kadri (2012). Eski Türkiye Türkçesi, Ankara: Kapı Yayınları,
Gülsevin, Gürer, (2004). “Türkçede Sıra Dışı Ekler ve Eklerin Tasnif-Tanımlanma Sorunu Üzerine” V. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri I, s. 1267-1283, Ankara: TDK Yayınları.
Korkmaz, Zeynep (2003). Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi), Ankara: TDK Yayınları.
Turan Zikri (2000). “Türkçenin Yapım ve Çekim Düzeninde Yer Alan Eklerin Sınıflandırılması Nasıl Olmalıdır?”, 4. Uluslarası Türk Dili Kurultayı, 25-29 Eylül 2000, Çeşme-İZMİR
Üstünova, Kerime (2004). Eklerin Öğretimi Üzerine Bir İki Söz. İstanbul Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.6, s. 173-182.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Türk Dili ve Edebiyatı İncelemeleri Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
