Kelîle ve Dimne Üzerine Bir Bibliyografya Denemesi

Özet

M.Ö. III. yüzyılda bir Hint hükümdarının şehzadesini eğitmek üzere görevlendirilen rahip tarafından kaleme alınan Kelîle ve Dimne, filozof Beydeba ile Hükümdar Debşelim’in karşılıklı konuşmalarından oluşur. Kitap fabl türünde yazılmış nasihatname özelliği taşır. Beş kitap anlamında “Pança Tantra” adıyla da bilinen eserin kahramanları hayvanlar olup teması insanlarla ilgilidir. İç içe geçmiş farklı hikâyelerden oluşan eserin her bir bölümünde bir temel hikâye ve alt hikâyecikler yer alır. Bu hikâyelerin her biri farklı bir hikmeti konu edinmiştir. Başlangıçta hükümdarın çocuklarını eğitmek maksadıyla yazılmış olan kitaba zaman içerisinde ailevi konular ve siyasi meseleler, ferdî ahlak başlıklarının da eklenmesiyle içerik genişletilmiştir. Gerek çeviriler yoluyla gerekse uyarlamalar şeklinde farklı diller ve kültürlerle buluşturulan Kelîle ve Dimne, çeşitli alanlarda akademik çalışmalara konu olmuştur ancak yapılan çalışmalar eserin ününe oranla azdır. Oysa dünyada birçok eseri ve yazarı etkilemiş olan bir eserle ilgili ciddi sayıda çalışma yapılmış olması beklenirdi. Bu makalede Kelîle ve Dimne‘nin yazma nüshaları, eserle ilgili çalışılmış tezler, yazılan kitaplar, makaleler ve sunulan bildiriler tespit edilerek eser hakkında yapılmış olan çalışmalar nazara verilmiştir. Yapılan bu çalışmayla böylesine önemli bir eserle ilgili bibliyografya anlamında eksikliğin tamamlaması amaçlanmıştır. Bu vesileyle yeni çalışmalar için araştırmacılara kaynaklara ulaşmada kolaylık sağlanmış olacaktır. Ayrıca eserin hak ettiği ilgiye değer yeni çalışmaların yapılmasına katkıda bulunulacağı öngörülmektedir.