Pervâne Bey Mecmuası’nda Yer Alan “-A İlet” Redifli Gazeller Üzerinde Bir İnceleme
Anahtar Kelimeler:
Klasik şiir, nazire, gazel, redif, iletÖzet
Klasik Türk şiirinde önemli bir ahenk unsuru olan redif, şiirlerde anlatıma güç kazandırmak ve anlamı zenginleştirmek için kullanılmıştır. Klasik Türk edebiyatında aynı redifi kullanmak suretiyle farklı şairler tarafından yazılan birçok şiir mevcuttur. Bu tür şiirler nazire olarak adlandırılır. Nazire; bir şairin şiirini model alarak çoğu defa, onunla aynı vezin ve kafiyede olup aynı redifi kullanarak kendine has bir üslupla yeniden yorumlanması işidir. Çalışmamız Pervâne Bey Mecmuasında bulunan “-a ilet” redifli gazeller ile sınırlandırılmıştır. Bu mecmuada yer alan “-a ilet” redifli gazeller; vezin, kafiye, redif ve muhteva bakımından incelenmiştir. Mecmuada yer alan toplam 5 gazelin tamamı zikredilen hususlar bakımından ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Bu makalede Kamil Ali Gıynaş’ın Pervâne Bey Mecmuası’nın Kültür Bakanlığı tarafından yayınlanmış metni esas alınmıştır. (2017) Şiirlerde bulunan ortak ve farklı unsurlar tespit edilerek zemin şiire nispetle nazireler değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Tablolarla ortaya koyduğumuz veriler çerçevesinde şairler arasındaki üslup farklılıkları ve nazire geleneğindeki başarı durumları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu amaçla ortaya koyduğunuz çalışmanın bu ve benzer konularda yapılacak olan yeni çalışmalara katkı sağlaması temenni edilmektedir.
Referanslar
Akün, Ömer Faruk (1994). Divan Edebiyatı, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C 9, s. 389-427, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Armutlu, Sadık (2010). Şem u Pervâne, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C 38, s. 495-497, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Batislam, Hanife Dilek (2005). Divan Şiirinde Sabâ, Osmanlı Araştırmaları, C 26, S.26, s. 94-117.
Boz, Hülya (2019). Klasik Türk Şiirinde Karınca, Vankulu Sosyal Araştırmalar Dergisi, S 4, s 27-56.
Çavuşoğlu, Mehmet (2001). Necati Bey Divanı’nın Tahlili, İstanbul: Kitabevi Yayınevi.
Çetin, Osman (1998). Horasan, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C 18, s. 234- 241, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Develioğlu, Ferit (2013). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Ankara: Aydın Kitabevi.
Horata, Osman (1998). Necâtî Bey’den Bâkî’ye “Döne Döne”, Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, S 7, s. 44-66.
İsen, Mustafa (1997). Ötelerden Bir Ses Divan Edebiyatı ve Balkanlarda Türk Edebiyatı Üzerine Makaleler, Ankara: Akçağ Yayınları.
Kaplan, Hasan (2015). Bâkî’yi Yenilemeye Çalışan Bir Şair Ümîdî ve Bâkî’ye Nazireleri, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C 8, S 38, s. 221-263
Koç Keskin, Neslihan- Mermer, Ahmet (2005). Eski Türk Edebiyatı Terimleri Sözlüğü, Ankara: Akçağ Yayınları.
Köksal, Mehmet Fatih (2006). Sana Benzer Güzel Olmaz: Divan şiirinde Nazire, Ankara: Akçağ Yayınları.
Macit, Muhsin (2005). Divan Şiirinde Ahenk Unsurları, İstanbul: Kapı Yayınları
Okumuş, Ömer (1993). Abddurrahman Câmîî, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C 7, s. 94-99, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Onay, Ahmet Talât (1992). Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar ve İzahı, (Haz. Cemâl Kurnaz), Ankara: Türkiye Diyanet vakfı Yayınları.
Pala, İskender (2011). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, İstanbul: Kapı Yayınları.
Pervâne Bey Mecmuası (2017). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları,
Polater, Kadir (2007). Kur’ân ve Kitâbı Mukaddes’e Göre Yûsuf Kıssası, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, C , S 2, s. 9-50.
Saraç, Mehmet Ali Yekta (2007), Klâsik Edebiyat Bilgisi, Biçim-Ölçü-Kafiye, İstanbul: Gökkubbe Yay.
Saraç, Mehmet Ali Yekta (2022). Klâsik Edebiyat Bilgisi, Belagat, İstanbul: Gökkubbe Yayınları.
Şemseddin Sami (2019). Kamus-ı Türki, Ankara: Akçağ Yayınları.
Şentürk, Atillâ (2023). Osmanlı Şiiri Antolojisi, Ankara: Yapı Kredi Yayınları.
Tombak, Süleyman Anıl (2022). Klasik Türk Şiirinde Horasan, Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi [Journal Of Old Turkish Literature Researches], C 5, S 2, s. 682-99.
Toprak, Zafer (2017). Seyyid Vehbi‟nin Şair Anlayışı, Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, C 12, S 7, s. 403-428.
Yekbaş, Hakan (2009). Divan Şairinin Penceresinden Acem Şairleri, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, C 4,S 2, s.1126-1155.
Yeniterzi, Emine (2005). Divan Şiirinde Gazel Redifli Gazeller, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S 18, s. 1-10.
Erünsal, İsmail Erol (2009). Sarıca Kemâl, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C 36, s. 150-151, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Yılmaz, Kadri Hüsnü (2018). On şairin birlikte meşki: “Lâle-ruh” Redifli On Nazire, Journal of Turkology Research / Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, (43).
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Türk Dili ve Edebiyatı İncelemeleri Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
