Hüseyin Ferhad’ın Poetik Evreninin Görsel Tasarımı
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.12624732Anahtar Kelimeler:
Hüseyin Ferhad, duyu imajları, görsel imajÖzet
Poetik yönelim çeşitliliği ile karakterize 1980 sonrası Türk şiiri, dönemin siyasi koşulları gereği politik dilinden ve tavrından uzaklaşır. Farklı arayışların zenginleştirdiği çeşitlilikle biçim, biçem ve tema düzleminde yeni imkânlar yaratır. Bu dönemde şiir farklı yönelimlerle arayış içine girer. Toplumsal/politik anlayışla başladığı şiir serüvenine bu dönemde yeni boyut katan Hüseyin Ferhad, coğrafî düzlemde önce Ege, Akdeniz ve Ön Asya’ya daha sonra Doğu’ya/Türk dünyasına çıktığı yolculukta toplumsal duyarlılıkla birlikte metafizik, inanç, mitoloji ve etnik kültürle şiirini besler. Ferhad’ın bu çerçevede ortaya koyduğu şiir, yoğun şekilde imaj barındırır ve bu imajlar da ağırlıklı olarak görsel karakterlidir.
Hüseyin Ferhad’ın sekiz kitaptan oluşan şiir külliyatında duyulara dayalı imajlar üzerinden tasarlanan şiir evreninin görsel ağırlıklı olduğu tespit edilmiş ve örneklerle açıklanmıştır. Ferhad’ın farklı kitaplarından alınan metin parçalarının betimsel bir yöntemle ele alınmasına başvurulmuştur. Çalışmada ilk olarak şairin poetik anlayışına dair bilgi sunulmuş, daha sonra görsel imaj açıklanmış ve seçilen örnekler üzerinden Hüseyin Ferhad’ın şiirindeki duyu imajlarının görsel boyutu gösterilmiştir. Yapılan incelemelerle Hüseyin Ferhad’ın imaj yoğunluklu şiirinin görsel duyuyla tasarlandığı, görsel imaj karakterli şiirinin şairin poetik/estetik anlayışında önemli bir yer teşkil ettiği saptanmıştır.
Referanslar
Ada, Ahmet (2004). “Hüseyin Ferhad Şiirinin Yapısal Özellikleri”. Yom Sanat, Sayı: 17, s. 59-63.
Aksakal, Ali (2020). “Hüseyin Hameş”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hames-huseyin. (Erişim Tarihi: 20. 02. 2021)
Aktulum, Kubilay (2021). İmgelem Çözümlemesine Giriş. Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.
Asiltürk, Bâki (2013). Türk Şiirinde 1980 Kuşağı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Bayıldıran, Sabit Kemal (2004). “Hüseyin Ferhad’da Üç Dönem”. Yom Sanat. Sayı: 17, Mart-Nisan. s. 73-83.
______________ (2018). “Kuşak Ne Zaman Terimdir?”, Milenyumda Şiir, 2000’ler Şiiri, Akdemi-Şiir İlişkisi, Kuşak ve Antoloji Tartışmaları. Hazırlayanlar: Emel Koşar, Hilal Kaplan, Okan Yılmaz. İstanbul: Artshop. s. 89-95.
Cebeci, Oğuz (2019). Metafor ve Şiir Dilinin Yapısal Özellikleri. (2. Baskı). İstanbul: İthaki Yayınları.
Drucker, Johanna (2014). “Yazılı Görüntü Sanatı” (Çev.: Melike Taşçıoğlu). Folklor/Edebiyat, Cilt: 20, Sayı: 77, 2014/1, s. 205-220.
Duymaz, Cuma (2004). “Dil Bilgisinden İkmale Kalan Her Şair Kırbaçlanmalı ve Arenadan Atılmalıdır”. Hüseyin Ferhad’la söyleşi. Yom Sanat, Sayı: 17, Mart-Nisan, s. 47-52.
Erdoğan, Altay Ömer (2019). “Yüzüme Hohla Yeryüzünü!”. Yenie dergisi. http://yenie.net/yuzume-hohla-yeryuzunu/ (Erişim Tarihi: 06. 08. 2021).
Ergül, Mehmet Selim (2009). Türk Şiirinde Taşra: 1859-1959. Yayımlanmış Doktora Tezi. Ankara: Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Ergülen, Haydar (2019). “Hüseyin Ferhad: Şiiri, Kavimler Kapısı”. Hürriyet Sanat. https://www.hurriyet.com.tr/kitap-sanat/huseyin-ferhad-siiri-kavimler-kapisi41368832 (Erişim Tarihi: 26.09.2021)
Ferhad, Hüseyin (1982). Deniz Çobanları. İstanbul: Yeni Türkü Şiir Yayınları.
______________(1984). Ve Yürüdük Gecenin Ateşleri İçinden. İstanbul: Varlık
Yayınları.
______________(1993). Söyle Gölgen de Gitsin. Ankara: Ekin Yayınları.
______________(1995a). Hayal Ülkesinin Keşfi. Ankara: Ekin Yayınları.
______________(1995b). “Şiire Giden Yol: ‘İmge’”. Aşka ve Barbarlara Dair. Ankara: Ekin Yayınevi. s.132-134.
______________(1995c). “Kalbimin Şeceresi Kokoçi’yle Başlar”. Gösteri. S. 179, Ekim. s. 36-37.
______________(2000). Hazer İçin Birkaç Sarı Gül (Kılıç İpekte Sınanır 2000 içinde). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
______________(2002). “Şah İsmail’in İki Günü”. Cennet Diye Bir Yer (2. Baskı). Ankara: Ekin Yayınları. s. 147-174.
______________(2004). Simurg. Ankara: Ekin Yayınevi.
______________(2008). Gizli Âyinler (Kılıç İpekte Sınanır’ın 2008 Basımı içinde) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
______________(2015). Kılıç İpekte Sınanır. Toplu Şiirler. (2. Baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
______________(2015). “Yalnızlığın En Eski Tarifi”. Kılıç İpekte Sınanır. Toplu Şiirler. (2. Baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. s.321-325.
______________(2016). “İkinci Menzil”. Şark Belleği. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. s. 126-137.
______________(2016). “Ben ve ‘Ben’”. Şark Belleği. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. s. 278-331.
______________(2016). Şark Belleği. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
______________(2019). Nihayet Bir Cümledir İnsan. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Gökhan, Asuman ve Erçavuş, Deniz (2018). “Hâfız-ı Şîrâzî ve Âb-ı Hayât”. Bayburt Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Dergisi. Bayburt. Sayı: 1, Mart 1-9. s. 113-132.
Işıldak, R. Suat (2008). “Yaratmada İlk Adım: İmge ve İmgelem”. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED) Cilt: 2, Sayı: 1, Haziran, s. 64–69.
İnce, Özdemir (2011). Şiir ve Gerçeklik (4. Baskı). Ankara: İmge Kitabevi.
Kavrakoğlu, Füsun (2016). “Somut Şiir”. https://kavrakoglu.com/somut-siir/ (Erişim Tarihi: 31. 07. 2021).
Kayıran, Yücel (2016). “Hüseyin Ferhad Analizine Zeyl”. Şiirimin Çeyrek Yüzyılı-Günümüz Türk Şiiri Üzerine Makaleler. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. s.291- 294.
Kıvılcımlı, Hikmet (1974). Tarih Tezi. İstanbul: Tarih ve Devrim Yayınları
Kuseyri, Faris (2019). Hüseyin Ferhad Kitabı. Hatay: Güney Rüzgârı Yayınları.
Lakoff G., Turner M. (1989). More than Cool Reason, The University of Chicago Press. Chicago.
Metin, Ali K. (2015). “80’li Yılların İmgeci Şiirindeki Tıkanmalar”. Şiirin Adaleti 1980 Sonrası Türk Şiiri Üzerine Eleştiri ve Tahliller (1.Baskı). İstanbul: Metamorfoz Yayıncılık Okur Kitaplığı.
Söğüt, Mine (2004). Hüseyin Ferhad’la Söyleşi: “Hikmet Burcunda Bir Şaman Olarak Görürüm Kendimi”, Kitap-lık, Şubat, Sayı: 69, s. 24-33.
Taşçıoğlu, Melike (2014). “Tipografi, Sayfa Tasarımı ve Somut Şiir”. Folklor/Edebiyat, Cilt: 20, Sayı: 78, 2014/2, s. 215-224.
Temir, Ahmet (1986 ). Moğolların Gizli Tarihi (2. Baskı). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Türk Dil Kurumu (2005). Türkçe Sözlük (10. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Orhanoğlu, Hayrettin (2010). Sanat Eserinde İmgecilik ve Edip Cansever’in Şiirinde Gerçeküstü İmgeler. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Wellek, Rene ve Warren, Austın (2019). Edebiyat Teorisi. (5. Baskı). (Çev.: Ö. Faruk Huyugüzel). İstanbul: Dergâh Yayınları.
Görüşmeler
Erdoğan, Ali Ekber (11 Haziran, 2021). Hüseyin Ferhad’la Yapılan Görüşme.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Türk Dili ve Edebiyatı İncelemeleri Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.