Sivas Yıldızeli İlçesi Belcik Köyünde Bir Yatır Zirahat Baba (Yağmurcuk Baba)
Anahtar Kelimeler:
Sivas, Belcik Köyü, yatır, kutsalÖzet
Bu çalışmada Belcik köyünde yer alan ve önemli bir ziyaret yeri olan “Zirahat Baba” yatırı incelenmiştir. Genel olarak kutsal kişilerin mezarlarını içeren yatırlar, bir toplumun kültürel ve dini mirasını aktarma ve korumada, bir toplumun inanç sistemini şekillendirmede büyük bir önem taşırlar. Türklerin İslam dinini kabul etmelerinden sonra Gök Tanrı inancından kaynaklı dünya görüşlerini bütünüyle bırakmadıkları için kutsal sayılan kişilerin mezarlarını ziyaret etme geleneklerini devam ettirdikleri görülür. Böylece halk inanışı ile kitabi bir inanışın karışımı olan yatırlar, İslam dininde türbe kavramına karşılık gelir. Dini liderler veya önemli kişiler adına yapılan türbelerin yatırdan farkı daha süslü olmalarıdır. Çalışmada yatır ve türbelerin sosyal bir içeriğe bürünerek toplumsal bağlam içinde nasıl bir değer taşıdığı ile ilgili olarak bilgiler verilmiş ve bu kapsamda “Zirahat Baba” yatırı etrafında anlam bulan inanışlar, ritüeller ve kerametler dikkate alınmıştır. Bunun dışında “Zirahat Baba” yatırının tarihi yapısı, hikâyesi ve yatırın Türk kültüründeki ve inanç sistemindeki yeri hakkında bilgilere de yer verilmiştir. Çalışma bir saha çalışmasıdır. Bu nedenle “Zirahat Baba” yatırına gidilmiş ve yatır hakkında gözlemler yapılmıştır. Çalışmada ayrıca katılımlı mülakat tekniğinden de yararlanılmıştır.
Referanslar
Aday, Erdal (2013). Kütahya İli Türbe ve Yatırları Etrafında Oluşan İnanç ve Uygulamalar. Balıkesir Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Balıkesir.
Alptekin, Ali Berat (1997). Türk Halk Hikâyelerinin Motif Yapısı. Ankara: Akçağ Yayınları.
Arslan, Mustafa (2004). Türk Popüler Dindarlığı. İstanbul: DEM Yayınları.
Artun, Erman (2008). Türk Halk Bilimi. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
Aydın, Mehmet (2006). Konya Merkezdeki Manevi Halk İnançlarının Dinler Tarihi ve Din Fenomenolojisi Açısından Değerlendirilmesi. Konya: SÜİF Yayınları.
Başaran, Uğur (2013). Kültürel Bir Olgu Olarak Eshab-ı Kehf. Uluslararası İnanç Turizmi ve Eshab-ı Kehf Sempozyumu. Ankara: Öncü Basımevi.
Başaran, Uğur (2022a). Afşinli Taki Muhammed ve Mevlitleri. Çanakkale: Paradigma Akademi Yayınları.
Başaran, Uğur (2022b). Kültürel Süreklilik Bağlamında Türk Ȃşıklık Geleneğinde Geçiş/Kırılma Dönemleri: Tespitler ve Öneriler. Prof. Dr. Metin Ekici Armağanı. Ege Üniversitesi Yayınları, İzmir : s. 437-450.
Bayat, Fuzuli (2012). Türk Mitolojik Sistemi II. İstanbul: Ötüken Yayınevi.
Boratav, Pertev Naili (2012). Türk Mitolojisi-Oğuzların-Anadolu. Azerbaycan ve Türkmenistan Türklerinin Mitolojisi. çev. Recep Özbay. Ankara: Bilgesu Yayınları.
Boratav, Pertev Naili (1973). 100 Soruda Türk Fokloru. İstanbul: Gerçek Yayınları.
Camcı, Aykut (2002). Yıldızeli İlçesi’nin Coğrafyası. Atatürk Üniversitesi .Sosyal Bilimler Enstitüsü.Erzurum,s.153. (Doktora Tezi).
Çobanoğlu, Özkul (2003). Türk Halk Kültüründe Memoratlar ve Halk İnançları. Ankara: Akçağ Yayınları,
Develioğlu, Ferit (2004). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat Eski ve Yeni Harflerle, 21.baskı, Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
Eroğlu,Türker ; Kılıç Hatice Çiğdem (2005). Türk İnançları ve İnanışla, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, İstanbul.
El- Buhari, (1989). Ebu Abdillah Muhammed b. İsmail Sahih-i Buhari ve Tercemesi (I-XVI), (Çev. Mehmet Sofuoğlu). Ötüken Neşriyat, İstanbul.
Ergin, Muharrem , (2009). Dede Korkut Kitabı-1. TDK Yayınları, Ankara.
Rençber, Fevzi (2014). Adıyaman Alevilerinde Türbe veya Yatır Ziyareti. Türk Kültürü ve Hacı Bektaşi Veli Araştırma Dergisi, 71, s.211
Günay, Ünver (1996). Kayseri ve Çevresinde Ziyaret ve Ziyaret Yerleri. Kayseri: Bel Yayınları,
Günay, Ünver; Harun Güngör (2003). Başlangıcından Günümüze Türklerin Dinî Tarihi. İstanbul: Rağbet Yayınları.
Gündüz, Şinasi (1995). Son Gnostikler. Vadi Yayınları, Ankara, s.161–162.
Güngör, Harun (2007). Geleneksel Türk Dininden Anadolu’ya Taşınanlar. Yaşayan Eski Türk İnançları Bilgi Şöleni: Bildiriler, s. 1-7, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınları.
İnan, Abdülkadir (1986). Tarihte ve Bugün Şamanizm. Türk Tarih Kurumu, Ankara, 1986.
Kaya, Doğan (2005). Kültürümüzde Kardeş Veliler İnancı :Sivas- Örneği,s.3.
Ocak, Ahmet Yaşar ( 2015). Alevi Bektaşi İnançlarının İslam Öncesi Temelleri. İstanbul: İletişim Yayınları.
Tanyu, Hikmet (2007). Türkiye’de Adak ve Adak Yerleri. Elips Yayınları, Ankara.
Taş, İsmail (2011). Türk Düşüncesinde Kozmogoni-Kozmoloji. Kömen Yayınları, Konya.
TDK Türkçe Sözlük (2009). 10. Baskı (Haz. Şükrü Haluk Akalın) . TDK Yayınları, Ankara.
Van Gennep, Arnold (1960). The Rites of Passage, (çev. M. B. Vizedom ve G. L. Caffee). Chicago: The Univesity of Chicago Press.
Zabun, Sezgin (2022). 1838 Nüfus ve 1884-1845 Temettutat Kayıtlarına Göre Kilmigat. Sivas. (Sivas Cumhuriyet Üniversitesi).
SÖZLÜ KAYNAKÇA
(K.K.1)-(A.C.) 1942, Yıldızeli, Belcik Köyü, Doğumlu,Lise mezunu, Emekli Öğretmen,bizzat kendisi tanıktır.
(K.K.2)-Fikret Şimşek 1967, Yıldızeli, Belcik Köyü, Doğumlu, Lise mezunu, emekli, bizzat kendisi tanıktır.
(K.K.3)-Huriye Şahin 1963, Yıldızeli, Belcik Köyü, Okuma yazma bilmiyor, ev hanımı, Sivas Yıldızeli, büyüklerinden öğrenmiştir.
(K.K.4)-Nuray Şimşek 1973, Yıldızeli, Belcik Köyü, ortaokul mezunu, ev hanımı, bizzat kendisi tanıktır.
(K.K.5)-Burak Şahin 1990, Yıldızeli, Belcik Köyü, lise mezunu, çiftçi, çevresinden öğrenmiştir.
(K.K.6)-(T.Ş.) 1997, Yıldızeli, Belcik Köyü, Üniversite mezunu, büyüklerinden ve çevresinden öğrenmiştir.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Türk Dili ve Edebiyatı İncelemeleri Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
